अनंत चतुर्दशी / गणेश विसर्जन (Ganesh Visarjan 2024)हा हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाचा सण आहे जो गणेश चतुर्थीच्या अकराव्या दिवशी साजरा केला जातो. या दिवशी भगवान गणेशाचे विसर्जन केले जाते आणि अनंत चतुर्दशीच्या निमित्ताने भगवान विष्णूची पूजा केली जाते. हा सण धार्मिक आणि सांस्कृतिक दृष्ट्या अत्यंत महत्त्वाचा आहे.

अनंत चतुर्दशी का साजरी केली जाते? Why Anant chaturdashi / Ganesh visarjan 2024

अनंत चतुर्दशीचा सण भगवान विष्णूच्या अनंत रूपाची पूजा करण्यासाठी साजरा केला जातो. भगवान विष्णूच्या या रूपाला अनंत अर्थात अखंड समजले जाते. या दिवशी भक्त गणपतीचे विसर्जन करतात आणि आपल्या जीवनातील सर्व विघ्न दूर होण्यासाठी भगवान विष्णूची पूजा करतात.

गणेश चतुर्थीचा मुहूर्त, गणेश विसर्जन : when to celebrate ganesh chaturthi and ganesh visarjan 2024? / ganesh chaturthi 2024 muhurat?

गणेश चतुर्थीचा (Ganesh Chaturthi 2024) सण भाद्रपद महिन्यातील शुक्ल पक्षाच्या चतुर्थीला साजरा केला जातो. गणेश पूजेसाठी शुभ मुहूर्त निश्चित करण्यासाठी ज्योतिषशास्त्रात गणेश चतुर्थीचा विशेष विचार केला जातो. या वर्षीचा शुभ मुहूर्त असा आहे:

• गणेश स्थापना मुहूर्त:
  सकाळी गणपतीची मूर्ती घरात आणण्यापूर्वी घर स्वच्छ करावे आणि मूर्तीची प्रतिष्ठापना सकाळी शुभ मुहूर्तावर करावी. श्री गणेशाची मूर्ती घरी आणण्याचा शुभ मुहूर्त या वर्षी, द्रिक पंचांगानुसार, श्री गणेशाची मूर्ती घरी आणण्याचा शुभ मुहूर्त ६ सप्टेंबर रोजी दुपारी ३:०१ पासून सुरू होईल आणि ७ सप्टेंबर रोजी संध्याकाळी ५:३७ पर्यंत चालेल. गणेश चतुर्थी पूजेचा शुभ मुहूर्त ७ सप्टेंबर रोजी सकाळी ११:०३ ते दुपारी १:३४ पर्यंत असेल.
• विसर्जन मुहूर्त:
  अनंत चतुर्दशीच्या दिवशी, विसर्जनासाठी शुभ वेळ निश्चित करून गणपती बाप्पाचे विसर्जन केले जाते. या दिवशी मूर्तीचे विधिवत पूजन करावे आणि नदी, तलाव किंवा समुद्रात गणेशाचे विसर्जन करावे.
  • १ ½ दिवस: शनिवार, ८ सप्टेंबर
    ३ रा दिवस: सोमवार, ९ सप्टेंबर
    ५ वा दिवस: बुधवार, ११ सप्टेंबर
    ७ वा दिवस: शुक्रवार, १३ सप्टेंबर
  • सकाळचा मुहूर्त (अमृत) – सकाळी ०६:५१ ते सकाळी ०८:२५
    सकाळचा मुहूर्त (शुभ) – सकाळी ०९:५९ ते दुपारी ११:३३
    दुपारचा मुहूर्त (चर, लाभ, अमृत) – दुपारी ०२:४० ते संध्याकाळी ०७:२२
    संध्याकाळचा मुहूर्त (चर) – संध्याकाळी ०७:२२ ते रात्री ०८:४८
    रात्रीचा मुहूर्त (लाभ) – रात्री ११:४१ ते पहाटे ०१:०७, १७ सप्टेंबर

Also Read: Ganesh Chaturthi 2024: वाचा गणेश चतुर्थी माहिती: मुहूर्त, तारीख, पूजा विधी, आरती इतिहास

अनंत चतुर्दशी साजरी करण्याची पद्धत: why Anant chaturdashi / Ganesh visarjan is celebrated?

1. अनंत चतुर्दशीची पूजा:
   • सकाळी स्नान करून स्वच्छ वस्त्रे धारण करावीत.
   • घरात एक स्वच्छ जागा निवडून तिथे भगवान विष्णूची प्रतिमा किंवा मूर्ती ठेवावी.
   • विष्णूची पूजा करताना तुळशीपत्र, फुले, अगरबत्ती, दीप, नैवेद्य आणि प्रसाद अर्पण करावा.
   • अनंत सूत्र म्हणजेच 14 गाठींचे धागे तयार करून त्याची पूजा करावी.
   • पूजा करताना “ॐ अनंताय नमः” या मंत्राचा जप करावा.
2. गणपती विसर्जन:
   • घरात बसवलेले गणपती बाप्पा विसर्जनासाठी सजवलेल्या मिरवणुकीत नेले जातात.
   • विसर्जन करताना गणपतीला मोदक, फळे, आणि तांदूळ अर्पण करावेत.
   • विसर्जनाच्या वेळी “गणपती बाप्पा मोरया, पुढच्या वर्षी लवकर या” असा जयघोष करावा.
   • गणपतीला निरोप देताना भक्त भावपूर्ण मनाने प्रार्थना करतात आणि बाप्पाची कृपा प्राप्त करण्याची इच्छा व्यक्त करतात.

गणेश विसर्जनाची उत्पत्ती आणि महत्त्व: significance of Anant chaturdashi / Ganesh visarjan

गणेश विसर्जनाची परंपरा अनेक शतकांपासून सुरू आहे. गणपती बाप्पाला घरी आणून त्यांची पूजा केल्यानंतर, त्यांना विसर्जन करण्याची परंपरा म्हणजे बाप्पाची मूर्ती पाण्यात विसर्जित करून त्यांना निरोप देणे होय. गणेश विसर्जनाने भक्तांमध्ये एक प्रकारची आत्मशुद्धीची भावना निर्माण होते, कारण या प्रसंगात आपण आपल्यातील अशुभ गोष्टींना निरोप देतो आणि नवीन ऊर्जेला आमंत्रित करतो.

गणेश विसर्जनाची परंपरा: tradition of Anant chaturdashi / Ganesh visarjan

गणेश विसर्जनाची परंपरा विशेषतः महाराष्ट्रात लोकप्रिय आहे, परंतु आता ती संपूर्ण भारतात आणि परदेशातही साजरी केली जाते. विसर्जनाच्या दिवशी भक्त मोठ्या उत्साहाने मिरवणूक काढतात, ढोल-ताशे वाजवतात, आणि गणपती बाप्पाला निरोप देतात. विसर्जनाच्या वेळी भक्तांच्या भावना उचंबळून येतात आणि बाप्पाची कृपा कायम राहो, अशी प्रार्थना करतात.

गणेश विसर्जन मंत्र: Mantra to chant for ganesh visarjann

गणेश विसर्जनाच्या वेळी खालील मंत्राचा जप करावा:

गणपती बाप्पा मोरया, पुढच्या वर्षी लवकर या। विसर्जन मंत्र: ॐ गंगा गंगाय नमः। ॐ अनंताय नमः। ॐ गणाधिपतये नमः।

भजन (Bhajan), गाणी , आरती-

श्री गणपतीची आरती मराठी अर्थासहित Ganpati Aarti

गणपती बाप्पाची शांत गाणी Ganapati Songs

गणेश विसर्जनाची कथा: Anant chaturdashi story/ Ganesh visarjan story

प्राचीन काळात, महर्षी वेदव्यास यांनी महाभारताच्या लेखनासाठी भगवान गणेशाला निवडले होते. हे कार्य अत्यंत विस्तृत आणि कठीण होते. भगवान गणेशाने वेदव्यासांच्या या कार्यास मदत करण्याचे मान्य केले, परंतु त्यांनी एक अट घातली होती की, महर्षी वेदव्यास हे एकदा सांगितलेला श्लोक पुन्हा सांगणार नाहीत आणि लेखनात कोणताही खंड पडू नये. महर्षी वेदव्यास यांनी यावर गणपतीच्या समर्पणाची आणि बुद्धीची प्रशंसा केली, पण त्यांनीही एक शर्त घातली की, गणपती जो काही लिहितील, त्याचा अर्थ त्यांनी समजून घेतला पाहिजे.

हे महाकाव्य लेखन सतत चालू होते आणि भगवान गणेश न थकता लिखाण करत होते. या अविरत कार्यामुळे गणेशाची लेखणी तुटली. परंतु गणेशाने आपले काम थांबवले नाही. त्यांनी आपल्या एका दाताचा उपयोग करून लिखाण चालू ठेवले. या कठोर परिश्रमानंतर महाभारताचे लेखन पूर्ण झाले.

लेखन कार्य पूर्ण झाल्यानंतर गणेशांनी महर्षी वेदव्यासांना सांगितले की, त्यांचे शरीर अत्यंत थकले आहे आणि त्यांना विश्रांती हवी आहे. त्यांनी महर्षींना विनंती केली की, त्यांना त्यांच्या मूळ स्थानावर म्हणजेच कैलास पर्वतावर परत जाऊ द्या. महर्षी वेदव्यासांनी गणेशाच्या या विनंतीला मान्यता दिली.

हेच कारण आहे की, गणेश चतुर्थीच्या दिवशी गणपतीचे आगमन होते आणि अनंत चतुर्दशीच्या दिवशी, त्यांना विधिपूर्वक विसर्जित केले जाते. विसर्जनाच्या प्रसंगी गणेशाला निरोप देताना, भक्तांना त्यांचे आभार मानले जातात आणि पुढच्या वर्षी लवकर यावे अशी प्रार्थना केली जाते.

गणेश विसर्जनामुळे भक्तांना विसर्जनानंतर आपल्या जीवनात नवी उमेद आणि सकारात्मकतेचा संचार होतो, आणि गणेशाच्या कृपेने त्यांच्या सर्व अडचणी दूर होतात, अशी श्रद्धा आहे.

विशेष सूचना:

• विसर्जनासाठी पर्यावरण पूरक साधनांचा वापर करावा.
• गणेश मूर्ती नैसर्गिक घटकांपासून बनवलेली असावी जेणेकरून जलप्रदूषण टाळता येईल.
• गणपती विसर्जनाच्या वेळी भक्तांनी शांती आणि सुव्यवस्था राखावी.

अनंत चतुर्दशी हा भक्तांसाठी धार्मिक श्रद्धा आणि विश्वासाचा दिवस आहे. या दिवशी भगवान गणेशाचे विसर्जन आणि भगवान विष्णूची पूजा एकत्रितपणे केली जाते, जे भक्तांना सुख, समृद्धी आणि अनंत कृपादृष्टी प्राप्त करण्यासाठी प्रेरित करते.