Ganesh Chaturthi 2024: मुहूर्त, तारीख, पूजा विधी, आरती , इतिहास

ganesh chaturthi 2024 celebration
Ganesh Chaturthi 2024 image

गणेश चतुर्थी (Ganesh Chaturthi 2024 )हा सण भक्ती, आनंद, आणि एकतेचे प्रतीक आहे. आपल्या घरात गणपती बाप्पाचे आगमन म्हणजे शुभ संकल्पांचा आणि सुख-समृद्धीचा प्रारंभ मानला जातो. हा सण आपल्या जीवनात नवी ऊर्जा आणि आनंद घेऊन येतो. गणपती बाप्पाचे आशीर्वाद प्राप्त करून आपण आपल्या जीवनात यश, समाधान, आणि समृद्धी प्राप्त करू शकतो.

गणेश चतुर्थी हा हिंदू धर्मातील एक प्रमुख सण आहे, जो गणपती बाप्पांच्या जन्मदिन म्हणून साजरा केला जातो. या दिवशी गणेशाचे आगमन आपल्या घरी आणि मंदिरांमध्ये मोठ्या धूमधडाक्यात केले जाते. गणेश हा बुद्धीचा देव, विघ्नहर्ता, आणि शुभ संकल्पांचा दाता मानला जातो. गणेश चतुर्थीच्या माध्यमातून भक्तगण गणपती बाप्पाला आपल्या घरी आणून, त्यांची सेवा-पूजा करतात आणि त्यांचे आशीर्वाद मिळवतात.1

गणेश चतुर्थीचा सण भाद्रपद महिन्यातील शुक्ल पक्षाच्या चतुर्थीला साजरा केला जातो. गणेश पूजेसाठी शुभ मुहूर्त निश्चित करण्यासाठी ज्योतिषशास्त्रात गणेश चतुर्थीचा विशेष विचार केला जातो. या वर्षीचा शुभ मुहूर्त असा आहे:

  • गणेश स्थापना मुहूर्त:
    सकाळी गणपतीची मूर्ती घरात आणण्यापूर्वी घर स्वच्छ करावे आणि मूर्तीची प्रतिष्ठापना सकाळी शुभ मुहूर्तावर करावी. श्री गणेशाची मूर्ती घरी आणण्याचा शुभ मुहूर्त या वर्षी, द्रिक पंचांगानुसार, श्री गणेशाची मूर्ती घरी आणण्याचा शुभ मुहूर्त ६ सप्टेंबर रोजी दुपारी ३:०१ पासून सुरू होईल आणि ७ सप्टेंबर रोजी संध्याकाळी ५:३७ पर्यंत चालेल. गणेश चतुर्थी पूजेचा शुभ मुहूर्त ७ सप्टेंबर रोजी सकाळी ११:०३ ते दुपारी १:३४ पर्यंत असेल.
  • विसर्जन मुहूर्त:
    अनंत चतुर्दशीच्या दिवशी, विसर्जनासाठी शुभ वेळ निश्चित करून गणपती बाप्पाचे विसर्जन केले जाते. या दिवशी मूर्तीचे विधिवत पूजन करावे आणि नदी, तलाव किंवा समुद्रात गणेशाचे विसर्जन करावे.
  1. गणेशाचा जन्मोत्सव: गणेश चतुर्थी हा गणपती बाप्पाच्या जन्मदिनाचा उत्सव आहे. पार्वती देवीने गणपतीला तयार केले आणि त्यांना आपल्या सेवेत नेमले. गणपती बाप्पा आपल्या भक्तांच्या जीवनातील सर्व विघ्न दूर करतात आणि सुख-समृद्धीचे आशीर्वाद देतात. त्यामुळे त्यांच्या जन्मदिनानिमित्त गणेश चतुर्थी साजरी केली जाते.
  2. विघ्नहर्ता म्हणून गणेशाचे महत्त्व: गणपती बाप्पा विघ्नहर्ता मानले जातात. कोणत्याही शुभ कार्याच्या प्रारंभात गणपतीची पूजा करून त्यांचे आशीर्वाद घेतले जातात. गणेश चतुर्थीच्या निमित्ताने गणपतीच्या रूपात विघ्नहर्त्याचे स्वागत केले जाते, जेणेकरून भक्तांच्या जीवनातील सर्व अडचणी दूर होतील.
  3. सांस्कृतिक परंपरा: गणेश चतुर्थी हा सण प्राचीन काळापासून साजरा केला जातो. छत्रपती शिवाजी महाराजांनी या सणाला विशेष महत्त्व दिले होते. ब्रिटिश राजवटीत लोकमान्य टिळकांनी या सणाला सार्वजनिक स्वरूप दिले, ज्यामुळे स्वातंत्र्य संग्रामातील लोकांची एकजूट वाढली. यामुळे गणेश चतुर्थी सणाला सांस्कृतिक एकतेचे प्रतीक मानले जाते.
  4. समृद्धी आणि शांतीचा सण: गणेश चतुर्थीच्या काळात गणपती बाप्पाचे आगमन आपल्या घरी केले जाते, ज्यामुळे आपल्या जीवनात समृद्धी आणि शांतीचे आगमन होते. हा सण आपल्या घरात आनंद, सुख, आणि समाधान आणतो. गणपतीचे आशीर्वाद घेऊन भक्त आपल्या जीवनात प्रगती साधण्याचा संकल्प करतात

श्री गणपतीची आरती मराठी अर्थासहित Ganpati Aarti

गणपती बाप्पाची शांत गाणी Ganapati Songs

इतिहास: Ganesh Chaturthi story

गणेश चतुर्थी साजरी करण्याची परंपरा प्राचीन काळापासून चालत आलेली आहे. छत्रपती शिवाजी महाराजांनी या सणाला विशेष महत्त्व दिले होते, परंतु ब्रिटिश राजवटीत लोकांनी हा सण घरगुती स्वरूपात साजरा करण्यास सुरुवात केली. लोकमान्य टिळकांनी १८९३ साली गणेशोत्सवाला सार्वजनिक स्वरूप दिले, ज्यामुळे स्वातंत्र्यलढ्यात जनतेची एकजूट वाढली. यामुळे गणेश चतुर्थीला एक सार्वजनिक आणि सांस्कृतिक सण म्हणूनही ओळखले जाते

  1. स्थापना:
    घर स्वच्छ करून एक पवित्र जागा तयार करा, जिथे गणेशाची मूर्ती ठेवली जाईल. पूजेचे सर्व साहित्य तयार ठेवा, जसे की अक्षता, फुलं, नारळ, दूर्वा, आणि गणेशासाठी नैवेद्य.
  2. मूर्तीची स्थापना:
    गणेशाची मूर्ती त्या पवित्र जागेवर ठेवून तिला पंचामृताने स्नान घालावे. मूर्तीला नवीन वस्त्रं परिधान करावी आणि अलंकारांनी सजवावे.
  3. पूजा विधी:
    गणेश मंत्राचा जप करून पूजा सुरू करावी. गणेशाला दूर्वा, फुलं, आणि अक्षता अर्पण कराव्यात. नारळ फोडून त्याचे अर्पण करावे. गणेशाची आरती करून प्रसाद वितरण करावे.
  4. भजन आणि कीर्तन:
    पूजेनंतर गणेशाच्या स्तोत्रांचा पाठ करावा आणि भजन-कीर्तनाचे आयोजन करावे. गणेशाचे आशीर्वाद मिळवण्यासाठी भक्तांनी आपल्या मनापासून गणपतीची उपासना करावी.

गणेशाची मूर्ती घरात आणताना तिची विशेष काळजी घ्यावी. मूर्ती आणताना भक्तांनी शुद्ध मनाने आणि आदराने गणपतीचे स्वागत करावे. मूर्ती आणल्यावर तिला योग्य जागी ठेवावी आणि तिच्या विधिवत प्रतिष्ठापनेसाठी योग्य मुहूर्त पाहून स्थापना करावी.

गणपतीचे विसर्जन अनंत चतुर्दशीला केले जाते. या दिवशी सकाळी पूजेनंतर गणपतीला अलंकार आणि वस्त्रांनी सजवून, त्यांची आरती करून विसर्जनासाठी तयार करावे. विसर्जनासाठी नदी, तलाव, किंवा समुद्राजवळ जाऊन गणेशाचे विधिपूर्वक विसर्जन करावे. विसर्जनाच्या वेळी ‘गणपती बाप्पा मोरया, पुढच्या वर्षी लवकर या’ असा जयघोष करावा.

गणेश चतुर्थीला गणपती बाप्पाला नैवेद्य म्हणून विशेष पदार्थ बनवले जातात. यामध्ये मोदक, लाडू, पुरणपोळी, पानगी, खीर, आणि विविध प्रकारचे मिठाई आणि फळांचा समावेश असतो. मोदक हे गणपतीचे आवडते पक्वान्न मानले जाते. विविध प्रकारच्या मोदकांमध्ये उकडीचे मोदक, तळलेले मोदक, आणि चॉकलेट मोदक प्रामुख्याने बनवले जातात. या सणाच्या दिवशी शाकाहारी आणि सात्त्विक भोजनाचा आहार घेतला जातो.